خانه اردیبهشت
خانه اردیبهشت در محله اودلاجان یکی از بهترین نمونه‌های احیا و بازسازی بافت فرسوده شهری در تهران محسوب می‌شود.
تاریخچه خانه اردیبهشت در محله اودلاجان
این خانه در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تهران قرار گرفته است. محله‌ای که در زمان‌های قدیم از کلان محله‌های مهم تهران بوده اما به مرور خانه‌ها و باغ‌های قدیمی این محله جای خود را به ساختمان‌های جدید دادند و معدود پلاک‌های قدیمی باقی مانده نیز به دلیل مهاجرت ساکنینشان به محله‌های دیگر؛ خالی از سکنه و متروک شدند.
مهاجرت بافت مسکونی و تغییر کاربری‌های صورت گرفته در این محله باعث شد تعداد واحدهای متروک محله‌ی اودلاجان روز به روز بیشتر و همین امر باعث افزایش بزهکاری و ناامنی در این محله شده است. خانه‌های زیادی در این کلان محله‌ی قدیمی هستند که امروزه محل تجمع نخاله و زباله و محل خواب معتادها شده‌اند.
ارائه راهکار برای بافت تاریخی و متروک تهران
در سال 1395 جریانی تحت عنوان «استقرار معماران، هنرمندان و مجموعه‌داران در بافت تاریخی تهران» شکل گرفت. هدف از این جریان احیا و ارتقای بافت تاریخی تهران بود. از آنجایی که بازگرداندن ساکنین اصیل این بافت به این محله‌ها تقریبا غیر ممکن بود بنابراین جمعی از معماران و هنرمندان و اهل فرهنگ و هنر تصمیم گرفتند تعدادی از پلاک‌های قدیمی محله‌های تاریخی تهران مانند اودلاجان که متعلق به شهرداری و نهادهای عمومی بودند را بازسازی کرده تا با احیا و بازسازی این واحدها و انتقال محل زندگی و دفتر کارِ خود به آنها؛ زندگی را به بافت تاریخی تهران بازگردانند.
در نهایت از آنجایی که روند قیمت‌گذاری و فروش واحدهایی که متعلق به شهرداری بودند با تغییرات مدیریتی دچار مشکل شد؛ با وجود استقبال اولیه‌ای که از طرف مدیران شهری از این طرح صورت گرفت، متاسفانه طرح مورد نظر به نتیجه نرسید.
اما از بین تمامی افراد و گروه‌هایی که در این جمع حضور داشتند، مهندس بهروز مرباغی و گروهشان دست از تلاش برنداشته و با پیگیری‌های فراوان و شرایطی متفاوت از آنچه قرار بود انجام شود، طی قراردادی به روش بی،او،تی با شهرداری منطقه 12 موفق شدند خانه اردیبهشت را در این محله احیا کنند.
(قرارداد بی، او، تی نوعی قرارداد مشارکتی است که ملک را به مدت محدود در ازای احیا و بازسازی و بهره برداری در اختیار طرف قرارداد قرار می‌دهد.)
تاریخچه خانه اردیبهشت
خانه اردیبهشت یکی از خانه‌های قدیمی محله اودلاجان محسوب می‌شود که تا سال 1336 خانواده تهرانیان در آن سکونت داشتند. بعد از آنها خانواده پیاب در این خانه ساکن شدند و تا قبل از ترک خانه و متروک شدنش کابری مسکونی داشته است.
زمانی که خانه خالی از سکنه شد و در اختیار شهرداری قرار گرفت به حالت متروک در آمده بود و محل تخلیه نخاله‌های ساختمانی و زباله و … شده بود.
وضعیت خانه قبل از بازسازی
زمانی که مهندس مرباغی و گروهشان تصمیم به احیا و بازسازی این خانه گرفتند حدود 60 کامیون نخاله ساختمانی و زباله از این خانه تخلیه کردند و بخش‌های زیادی از سقف خانه تخریب شده بود و وضعیت رضایت‌بخشی نداشت.
وضعیت خانه اردیبهشت در زمان مرمت
در نهایت با تلاش‌های فراوان مهندس مرباغی و گروهشان، این خانه با حفظ اصالت معماری‌اش بازسازی و احیا شد و در روند مرمت و احیای آن لایه‌های تاریخی مختلفی از خانه مانند حوض قدیمی وسط حیاط، بخش‌هایی از آب انبار و حمام و … کشف شد که هر کدام راوی بخشی از تاریخچه‌ی این خانه هستند.
معماری حمام قدیمی خانه اردیبهشت
ستون های سنگی و تزیینات آهکبری خاص حمام خزینه نشان دهنده قدمت آن می‌باشند. جزییات تزیینات پیدا شده در حمام نشان می‌دهد قدمت این خانه احتمالا از قاجار هم بیشتر بوده و مربوط به اوایل قاجار و اواخر زندیه می‌باشد. بازسازی حمام به گونه‌ای بوده که لایه‌های مختلف تاریخی تا حدودی در آن قابل مشاهده است.
این خانه از سال 1399 بر روی عموم باز شده است و امروزه خانه اردیبهشت به پاتوق فرهنگی محله اودلاجان تبدیل شده است و جدای از دفتر کار مهندس مرباغی، در طول هفته نشست‌های فرهنگی مختلف با عناوین «شب موزه»، «شب فیلم مستند»، «شب موسیقی» و … در آن برگزار می‌شود و محلی برای گذران اوقات فراغت اهل فرهنگ و هنر شده است.
جدای از نشست‌های فرهنگی مختلف، مهندس مرباغی هر هفته، هفته‌نامه‌ای دو صفحه‌ای برای ساکنین محله چاپ می‌کنند تا مردم محله در جریان رویدادهای مختلف فرهنگی و تاریخی و … قرار بگیرند و این هفته نامه‌ها هم به صورت پی دی اف در وبسایت خانه اردیبهشت قابل دسترس عموم می‌باشد.
تورهای مرتبط با این خانه قدیمی در ادامه معرفی شده است.
برای آشنایی بیشتر با این خانه می‌توانید به سایت خانه اردیبهشت اودلاجان مراجعه کنید.
